Aydın Büyükşehir Belediyesi’ne Müze Eleştirisi
VELİ YALÇIN
Ülkelerin, ekonomik kalkınmasında, kültürel ve politik gelişmesinde turizm önemli bir yer tutmaktadır. Bu özelliği nedeniyle, ülkeler doğal ve kültürel varlıklarını ciddiye almalarından dolayı turizmi destek vermektedirler.
Bu toprakların en ünlü seyyahı Evliya Çelebi’ye göre seyahat etmek, yeni yerler görmek ve yeni insanlar tanımaktır. Turizm; Latince kökenli “Tornus” kelimesinden gelmektedir. İngilizce ve Fransızca “Tour” (tur) kelimesinden üretilmiştir. Tour kelimesi, hareket edilen yere geri dönmek amacıyla yapılan gezileri anlatmaktadır.
İnsanlar çok çeşitli nedenlerle seyahate çıkar ve bunların bir kısmı da turizmle ilgilidir. İnsanları seyahate, dolayısıyla turizme yönlendiren pek çok nedenlerden birisi de, ülkelerin kültürel varlıklarıdır. Turizm kendi içinde de iç ve dış turizm diye ikiye ayrılmaktadır.
Aydın Büyükşehir Belediyesi’nin internet sayfasına girdiğimizde, bizleri “Aydın Altın Çağını Yaşıyor” sloganı karşılıyor. Hizmetlerimiz başlığının içindeki “Kültürel Hizmetler” kısmında ve “Projelerimiz” başlığının içinde yer alan “Yatırım Projeleri, Devam Eden Projeler ve Tamamlanan Projeler” bölümlerinin hiçbirinde müzeye ilişkin bir çalışma bulunmamaktadır.
International Council of Museums (ICOM) (Uluslararası Müzeler Konseyi) göre müze tanımı; “Müze, somut ve somut olmayan mirası araştıran, toplayan, muhafaza eden, yorumlayan ve sergileyen, toplumun hizmetinde olan, kâr amacı gütmeyen, kalıcı bir kurumdur. Kamuya açık, erişilebilir ve kapsayıcı müzeler, çeşitliliği ve sürdürülebilirliği teşvik eder. Eğitim, keyif, düşünce ve bilgi paylaşımı için çeşitli deneyimler sunarak etik, profesyonel ve toplulukların katılımıyla çalışır ve iletişim kurarlar.”
Müzeler özelde içinde bulunduğu topluma genelde insanlığa hizmet etmektedir. Bu anlamıyla müzeler toplama, biriktirme ve sergileme kurumlarıdır.
Müzeler ister yerele özgü isterse ulusala özgü olsun yerel yönetimlerin göz ardı etmemesi gereken çalışmalar olmalıdır. Yerel yönetimler, belediyeler “yerele özgü olan ve kenti kent yapan” çalışmalardan birisi olan müze projelerine önem vermelidir.
13 Temmuz 2005 tarih ve 25874 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5393 Sayılı Belediye Kanunu’nda belediye ve belediye başkanının yetki ve sorumlulukları çok ama çok fazladır. Belediyeler, kanunla verilen diğer görevlerinin yanında “kültür ve sanat, turizm ve tanıtım” görevlerini de çeşitlendirmelilerdir.
Aydın’da Mutfak Müzesi, Zeytin, İncir ve Kestane Müzesi, Etnografya Müzesi, Efeler Müzesi, Kapı Tokmakları Müzesi gibi birçok proje bugüne kadar yapılamaz mıydı? Aydın merkezinde yer alan Macar Evleri kamulaştırılarak restore edilemez miydi? Bu evlerin müze olarak kullanılması sağlanamaz mıydı?
On yıl önce kurulan Aydın ilinin merkez ilçesi Efeler Belediyesi iki dönemdir ehil olmayan kimseler tarafından yönetilmiş ve geçen zaman kaybedilmiştir. “Marka Kent” diyenlerin hiçbir öngörüsü ilçeye yarar sağlamamıştır.
Özlem Çerçioğlu, 2009 yılında önce Aydın Belediyesi, 2014 yılında da Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı seçilmiş ve 2029 yılına kadar da bu görevi sürdürecektir. Özlem Çerçioğlu’nun geçmişten günümüze görev süresine baktığımızda “yerele özgü olan ve kenti kent yapan” çalışmalardan olan müzecilik konusunda başarılı olmadığını söylemek yanlış olmasa gerekir. Eskişehir ve Gaziantep’i bu konuda örnek gösterebiliriz.
Bu konuda yanılıyor muyuz, ne dersiniz?
VELİ YALÇIN
