Eskişehir Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Rıdvan Karluk’un Mülkiyeliler gurubundaki paylaşımı.
Avrupa Birliği Türkiye’ye Kapıları Kapattı mı?
Avrupa Birliği Komisyonu, AB’nin yeni haritasını güncellemiş, haritada Türkiye kalın çizgilerle Avrupa Birliği dışında tutulmuştur. Yunanistan ve eski komünist ülke Bulgaristan AB’ye dahil iken; 1964 yılından bu yana AB’ye üyelik için kapının önünde bekleyen Türkiye için AB üyeliği hayal olmuştur. Balkan ülkelerine kaçak göçün önlenmesi adına Komisyon yeni bir karar almıştır. Bulgaristan ve Yunanistan ile Türkiye geçişleri, yeni haritada “sınır çitleri” olarak belirtilmiştir.
Almanya, Belçika, Bulgaristan, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Yunanistan, İzlanda, İtalya, Hırvatistan, Letonya, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Norveç, Avusturya, Polonya, Portekiz, Romanya, İsveç, İsviçre, Slovakya, Slovenya, İspanya, Çek Cumhuriyeti ve Macaristan (29 ülke) Schengen Anlaşması’na katıldıkları için “Schengen Devletleri” olarak kabul edilmektedir. Balkan ülkelerine kaçak göçün önlenmesi adına Komisyon’dan net kararlar çıkmıştır. Yunanistan’ın işgal ettiği Ege adaları AB’li olurken, Türkiye’nin AB ile sınırları siyah ve kırmızı renkle belirlenmiştir. Avrupa Birliği Komisyonu, güncellenen haritada Türkiye’yi kalın çizgilerle Avrupa Birliği dışına çıkarmıştır.
Balkan ülkelerine kaçak göçün önlenmesi adına Komisyon’dan net kararlar çıkmış, Yunanistan’ın işgal ettiği Ege adaları AB’li olurken, Türkiye’nin AB ile sınırları siyah ve kırmızı renkle belirlenmiştir. Yunanistan’ın işgal ettiği Ege adaları AB’li olurken, Türkiye’nin AB ile sınırları siyah ve kırmızı renklerle gösterilmiştir.
AB üyesi Kıbrıs Schengen müktesebatını kısmen uygulamıştır. Schengen müktesebatı tam olarak uygulanana kadar iç sınırlardaki kişisel kontroller yürürlükte olacaktır. Bulgaristan ve Romanya için, 30 Aralık 2023 tarihli Konsey Kararı (Karar 2024/210) uyarınca, bu ülkeler arasındaki hava ve deniz iç sınırlarındaki kişisel kontroller 31 Mart 2024 tarihinden sonra kaldırılmıştır. İç kara sınırlarda kontrollere devam edilmektedir. AB üye devletlerinin yanı sıra İzlanda, Norveç, İsviçre ve Lihtenştayn da Schengen ülkeleridir.
Geçerli bir Schengen vizesi sahipleri Schengen bölgesinin tamamında, 180 günlük dönem başına 90 güne kadar kalabilirler. Aynı durum, ilgili Schengen ülkeleri tarafından 90 günden uzun süreli kalışlar için verilen çoğu ulusal oturma izni ve “D” kategorisi ulusal vize sahipleri için de geçerlidir. Schengen ülkesi olmayan diğer AB ülkeleri için ayrı bir vize gerekebilir.
AB tarafından yayınlanan harita karşısında hükümetten şimdiye kadar bir açıklama gelmemiştir. Üstelik Cumhurbaşkanı Yardımcısı sayın Cevdet Yılmaz, DPT “Avrupa Birliği Genel Müdürlüğü” yapmış birisidir. Söz konusu Genel Müdürlük 1982 yılında DPT’da “AET Dairesi” olarak tarafımdan kurulmuştur. Ben, sayın Yılmaz’dan Cumhurbaşkanı Yardımcısı olarak bir açıklama bekledim ama sayın Yılmaz bu yazım yayınlana kadar bir açıklama yapmamıştır.
Türkiye, Avrupa Birliği için kilit bir ortak ve bir aday ülkedir. Nisan 2024’te AB Zirvesi, Doğu Akdeniz’de istikrarlı ve güvenli bir ortam sağlanmasında ve Türkiye ile işbirliğine ve karşılıklı yarara dayalı bir ilişki geliştirilmesinde AB’nin stratejik çıkarı olduğunu açıklamıştır. Son AB Zirvesi, Avrupa Birliği’nin, AB-Türkiye işbirliğinin daha da güçlendirilmesi bakımından Kıbrıs’ta çözüm görüşmelerinin yeniden başlatılmasına ve ilerletilmesine özel önem atfettiğini vurgulamıştır.
AB ve Türkiye, 23 Kasım 2023 tarihli AB-Türkiye ilişkileri hakkında Ortak Bildirim’de yer alan tavsiyeler ve ilgili AB Zirvesi Sonuçları doğrultusunda, karşılıklı çıkar alanlarında yeniden işbirliği sürecini devam ettirmektedir. Zirve Sonuçlarında ortaya konulan koşullara tabi olmak kaydıyla AB, Türkiye ile yapıcı bir işbirliği tesis etmektedir ama Türkiye ile yürütülen katılım müzakereleri, AB Zirvesi Sonuçları doğrultusunda 2018’den bu yana durma noktasındadır.
AB’nin, demokratik standartlar, hukukun üstünlüğü, yargı bağımsızlığı ve temel haklara saygının giderek kötüleşmesiyle ilgili ciddi endişeleri giderilmemiştir. Türkiye, Suriye ve diğer ülkelerden 3,8 milyon mülteciye ev sahipliği yapma konusundaki çabalarını sürdürmüştür. AB, 2011’den bu yana, mültecilere ve onlara ev sahipliği yapan halka destek olmak için 10 milyar Euro tahsis etmiştir. Komisyon, temel ihtiyaçlar, sınır yönetimi, eğitim, sağlık, korunma ve sosyo-ekonomik destek gibi alanlarda yardım sağlamaktadır.
Türkiye, 2023 yılında 206 milyar Euro’yu aşan ticaret hacmiyle AB’nin beşinci büyük ticaret ortağıdır. Türkiye çok önemli bir NATO ve OECD üyesidir. Karadeniz’de Rusya ile komşu bir ülkedir. Buna rağmen Komisyon’un haritada Türkiye’yi kalın çizgilerle Avrupa Birliği dışına çıkarmış olması düşündürücüdür.
Yunanistan ve eski komünist ülke Bulgaristan AB üyesi olurken, 1964 yılından bu yana AB’ye üyelik için bekleyen Türkiye, AB ile ilişkileri gözden geçirmelidir. Avrupa Birliği Komisyonu, Gürcistan’ın 3 Mart 2022 tarihinde yaptığı üyelik başvurusuna ilişkin görüşünü, 17 Haziran 2022 tarihinde açıklamıştır. Komisyon görüşünde, Gürcistan’a gerekli şartların yerine getirilmesi sonrası adaylık statüsü verilmesi tavsiye edilmiştir. 23-24 Haziran 2022 tarihli AB Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde de Komisyon görüşünde belirtilen şartlar yerine getirildiği takdirde, Gürcistan’a aday ülke statüsü verilmeye hazır olunduğu ifade edilmiştir.
14-15 Aralık 2023 tarihlerinde yapılan AB Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde ise, 2023 yılı Genişleme Strateji Belgesi’nde belirlenen koşulların yerine getirileceği anlayışıyla, Gürcistan’a adaylık statüsü verilmiştir. Gürcistan, Mart 2017 tarihinden bu yana vize serbestisinden yararlanmaktadır. Eğer Gürcistan ileride AB üyesi olursa, AB üyesi ülkelerle ortak bir sınırı olmayan bir ülke olacaktır.
Almanya, Belçika, Bulgaristan, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Yunanistan, İzlanda, İtalya, Hırvatistan, Letonya, Lihtenştayn, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Norveç, Avusturya, Polonya, Portekiz, Romanya, İsveç, İsviçre, Slovakya, Slovenya, İspanya, Çek Cumhuriyeti ve Macaristan Schengen Antlaşması’na katıldığı için “Schengen Devletleri” olarak kabul edilmektedir. İzlanda, Norveç, İsviçre ve Lihtenştayn da Schengen ülkeleridir.
Bulgaristan ve Romanya için, 30 Aralık 2023 tarihli Konsey Kararı (Karar (AB) 2024/210) uyarınca, Bulgaristan ve Romanya arasındaki hava ve deniz iç sınırlarındaki kişisel kontroller 31 Mart 2024’ten sonra kaldırılmıştır. İç kara sınırlarında kişisel kontroller yapılmaya devam edecektir. Geçerli bir Schengen vizesi sahipleri Schengen bölgesinin tamamında 180 günlük dönem başına 90 güne kadar kalabilirler.
Yeni Avrupa Birliği haritasında “sınır çitleri” ne muhatap olan Türkiye’ye Avrupa Birliği, benim tabirimle “BOBON” kriterlerini uyguladığı için üyelik vermeyecek, kapının önünde bekletmeye devam edecektir. BOBON’un açılımı şöyledir: BO: Bizden Olanlar, BON: Bizden OlmayaNlar. Türkiye, AB üyeliği dışında tüm Batılı kuruluşlara üyedir. Türkiye yönünü, BRICS gibi yeni oluşan doğulu kuruluşlara çevirmemelidir. Atatürk bu konuda tercihini yapmıştır: “Medeniyete girmek arzu edipte, garbe teveccüh etmemiş millet hangisidir?…
Türklerin asırlardan beri takip ettiği hareket, devamlı bir istikamet muhafaza etti. Biz daima şarkdan garba doğru yürüdük.”
