Tarihte Bugün: 7 Kasım – Macar besteci Béla Bartók, Türkiye’de
Macar besteci ve halk müziği araştırmacısı Béla Bartók (1881-1945) Macaristan, Balkanlar ile Orta Avrupa halk müziklerinin kökenlerini araştırmak üzere, Ankara Halkevi’nin davetlisi olarak Kasım 1936’da Türkiye’ye geldi. Bartók, ilk olarak İstanbul’da derlenmiş türküleri inceledi, daha sonra Ankara’da “Musiki folkloru ve buna bağlı konular” üzerine üç ayrı konferans ve konserler verdi. Başbakan İnönü, 7 Kasım 1936’da Bartók’u kabul edip, kendisi ile görüşüp iltifat etmişti.
Ankara sonrası Bartók, Anadolu’ya derleme gezisine çıktı. İlk önce Kayseri ile Çorum’a gitmesi planlansa da, Kayseri ile Çorum gezisi Bartók’un hastalığı sebebi ile iptal edildi. İyileştikten sonra, ilk olarak Güney Anadolu’nun Suriye sınırına yakın bir yöresine daha sonra da Adana, Mersin ve Osmaniye’ye giden Bartók, bu sırada ses kayıtları yaparak türküleri inceleme fırsatı buldu. Béla Bartók’a bu gezisinde Ahmed Adnan Saygun eşlik etti.
Bartók’un, Türkiye’ye geleceği kesinleştiğinde, Türkiye’deki bir başka Macar piyano hocası olan Madam Szabo’ya gönderdiği 17 Ekim 1936 tarihli mektup şöyleydi:
“Sevgili Madam,
Bu mektubu yazmaya başlamadan evvel Ankara’ya taşındığınızı duymuştum. Ankara’ya gelmem kesinleşmeden size yazmak istemedim. Ama şimdi Halkevi tren biletlerimi gönderdiğine göre gelmem kesinleşmiş demektir. İstanbul’a 2 Kasım sabahı saat 7.35’de ulaşacağım. Ankara’ya da 5 Kasım sabahı 9.50’de varacağım…
Not: Biraz Türkçe öğrendim ve bu dilde bazı çok ilginç cümleler söyleyebiliyorum. Örneğin, ‘At deveden çabuk gider!’ veya ‘Kedi, köpekten küçüktür!’ gibi, ama ne yazık ki edebiyat dili hakkında pek bilgim yok. Çok uzun kelimeler ve ifadeler kullanıyorlar.”
Tarihte Bugün – 7 Kasım – Macar besteci Béla Bartók, Türkiye’de.
