ANTİK GREKLERDE PARA
CELAL KÜÇÜK
Greklerin en yüksek para birimi Talant idi, sonra Min, Drakhme (Drahmi), Obolos ve daha küçük birimler gelirdi.
Greklerde gündelik hayatta “Oboloi-Şişler” denilen ince bakır çubuklarla ticaret yapılıyordu. Sikkelerden önce demir şişler para yerine değiş tokuşta kullanılmaktaydı. Bu şişlerin altısına “Drakhme”; “Bir avuc dolusu” denirdi (Drattomai: Tutmak). Grek para birimine bu ad verilir.
TALANT = 60 Mina MİNA = 100 Drakhme DRAKHME = 6 Obolos
Tüm bunların katları da vardı. Katlar Di-İki (Diobolos), Trio-Üç, Tetra-Dört (Tetradrachm), Deca-On (Decadrachm) vs. gibi.
3 Talant sahibi olan her kişi zengin sayılırdı.
Para önceleri, basit demirci atölyelerinde tezgah üzerinde, hazırlanır ve kalıplarla, elle yapılırdı. Her şehrin hatta küçük şehirlerin bile kendi parası vardı. Hellas’ta Laurion gümüş madenleri Atina’nın gümüş para ihtiyacını karşılıyordu. Peloponnesos savaşlarında zor ekonomik şartlarda Atinalılar Akropoldeki altın heykelleri eriterek altın para basarlar.
Sikkelerin üzerinde basılı resimler kentlerin armaları gibidir, hemen tanınır:
Ephesus’ta arı,
Miletus’ta aslan,
Phokaia’da fok balığı (Phoke),
Khios’da grifon,
Side’de nar,
Atina’da baykuş,
Korinthos’da kanatlı at,
Rodos’ta gül (rhodos-rhodon; gül),
Selinus’ta yaban maydanozu (Selinon),
Melos’ta elma (melo-mela; elma),
Trapezus’ta masa (trapeza),
Astakos’ta ıstakoz görülür.
İ.Ö.400’lerde Atina parası Drakhme dünyanın ilk uluslararası para birimi olur. Büyük
İskender’in Doğu seferiyle Hindistan’a kadar olan bölgede kullanılır. İskender’den sonra da yüzyıllar boyunca geçerli para birimi yaklaşık 4 gr. Ağırlığındaki Drakhme-Dirhem olmuştur. İran’da ise Obolos zamanla Ubulus, Pulus ve Pul yani, bugün Türkçe ’de kullandığımız Pul olmuştur.
Üstünde Efes Artemisi basılı Efes sikkesi
Perge Artemisi basılı Perge sikkesi
NOTLAR
- İstakoz: Gr.astakos, o da osteon-kemik’den türmiş
- Drahoma: Başlık çeyiz parası, Drakhme-Dirhemden gelir.
- Homeros öküzü bir değer ölçüsü olarak şöyle belirtilir: “Diomedes’in silahı dokuz öküz değerindeydi” der
- Sikke: Arapça, sikkat; madeni para
Selamlar
Celal KÜÇÜK
