Bu Haberi Dinleyebilirsiniz...

Memlekette Kriz Manzaraları

VELİ YALÇIN

(“Dağılmış Pazar Yerlerine Benziyor Şimdi Memleket”)

Türkiye, tarihinin en derin yoksullaşmasını yaşadığı dönemde, 14-28 Mayıs’da seçimlere gitti. Erdoğan ve AKP, seçimlerde devletin bütün imkanlarını, yasal ya da yasal olmayan, ahlaki veya gayri ahlaki bütün araçları kullanmaktan çekinmedi. Topluma sürekli korku pompaladı. İnsanları kutuplaştırmayı, ötekileştirmeyi ve ayrıştırmayı çok sevdi; bunları yaptıkça kendi tabanını konsolide etmeyi başardı.

Cumhurbaşkanlığı ve Genel Seçimlerinden 31 Mart 2024 Yerel Seçimine gidiyoruz. 2023 Mayıs 2023’ünden Mart 2024’e giderken değişen bir şey yok. Yoksulluk, açlık ve sefalet artarak devam ediyor. Ülkenin ekonomisi, sağlığı, eğitimi, güvenliği ve yargısı çökmüş, fırsatını bulan kapağı Avrupa ülkelerine atmaya çalışıyor.

Kişi Başına Gelir
AKP, her seçim döneminde 2023 yılı için Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) hedefini 2 trilyon dolar olarak belirlemesine karşın 1 trilyon 155 milyar olarak gerçeklemiştir. Kişi başına düşen milli gelir hedefi 25 bin dolar iken 13 dolar olmuştur.

Enflasyon
Türkiye’de enflasyon, Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) ve Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) kullanılarak her ay Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanmaktadır. TÜİK 76 yılda 18 başkan değiştirirken, AKP’nin iktidarda olduğu son 20 yılda 9 başkan değişikliği yaşadı. TÜİK’in açıkladığı enflasyon oranına AKP iktidarı dışında hiç kimse inanamıyor. Türkiye, yüksek enflasyonda dünyanın örnek ülkesi olmayı sürdürüyor.

Tarım
Türkiye’de ekilebilen tarım alanları azalıyor ve çiftçi sayısı her geçen yıl azalmaya devam ediyor. Devletin verilerine göre, 2008’de 1 milyon 127 bin olan çiftçi sayısı 2021 yılında 512 bine düştü. 2001 yılında tarım alanları 26 milyon 350 bin hektar iken 2020 yılında ise 23 milyon 136 bin hektara gerilemiştir. TÜİK’e göre, 2022 yılında büyükbaş hayvan sayısı bir önceki yıla göre yüzde 5,6 azalmış, küçükbaş hayvan sayısı ise bir önceki yıla göre yüzde 2,2 azalma kaydetmiştir.

Çalışanlar
Çalışanların ve emeklilerin eline geçen para dolar bazında sürekli değer kaybetmekte ve alım gücü azalmaktadır. Son 10 yılda asgari ücretin dolar karşısında seyri çalışanın aleyhine olmaktadır. 2012 yılında 406 dolar olan asgari ücret 2022 yılında 330 dolar olmuştur. DİSK’in araştırmasına göre, 2003 yılında asgari ücretin yıllık tutarı ile 25 altın alınabilirken 2022’de yıllık net asgari ücretle sadece 9 Cumhuriyet altını alınabilmektedir. Bulgaristan ve Arnavutluk’tan sonra Avrupa’daki en düşük asgari ücreti uygulayan ülke durumundayız. Türkiye’de çalışanların yarısı asgari ücret karşılığında çalışmaktadır.

Dış Borç
Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, ““Türkiye’nin Brüt Dış Borç Stoku”, 30 Haziran 2023 tarihi itibarıyla 475,8 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiş olup stokun milli gelire oranı ise yüzde 46,5 olmuştur. “Türkiye Net Dış Borç Stoku” ise 267,7 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiş olup stokun milli gelire oranı ise yüzde 26,2 olmuştur.” Net dış borç stoku, brüt dış borçtan bazı varlık ve alacaklar düşüldüğünde hesaplanıyor.
AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılında dış borç 131.9 milyar dolardır.
Türkiye’nin dış borçlarının yarıya yakınının ödemesi 2025 yılı ve sonrası için planlanmıştır.
Bu ağır borçlar gelecek kuşakların sırtına yüklenmiştir.

Sosyal Yardım Alanlar
Ekonomik kriz, artan işsizlik, yüksek enflasyon nedeniyle milyonlarca insanın herhangi bir geliri bulunmuyor ya da geliri asgari ihtiyaçlarını karşılamaya yetmediği için muhtaç hale gelmiştir. İlgili bakanlığın açıklamasına göre, Sosyal yardım alan hane sayıları yıllara göre: 2002: 1 milyon 2015: 3 milyon 2019: 3,3 milyon 2021: 4,3 milyon (Pandemiye özel yardımlar dahil edilirse 5,9 milyon) hane olup, kişi sayısı olarak 28 milyona yaklaşmıştır.
Halka küfrederek (“Milletin a… koyacağız”) ünlü olan başta Mehmet Cengiz olmak üzere pek çok holdingin milyarlarca vergi borcu silinmiştir. Halka olmayan kaynak sermayeye çuvalla verilmiş ve verilmeye devam etmektedir.

Demokrasi
Uluslararası raporlara göre, Hukukun üstünlüğünde 140 ülkeden 116. sırada yer alan Türkiye, sivil ve siyasal özgürlüklerin durumunda da 195 ülkeden 145. sırada bulunmaktadır.
Türkiye, son yıllarda mutsuz insanlar ülkesi olmuştur. 2023 Mutluluk Raporuna göre, Türkiye, 137 ülke içinde 106. sırada yer almaktadır.
Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütünün hazırladığı 2023 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nde, Türkiye, 180 ülke içinde 165. sırada yer aldı.

Türkiye’de kamu kurumlarının açıkladığı istatistik verilerine, yargının verdiği kararlara, iktidarın açıklamalarına ezcümle ülkenin hiçbir şeyine güven duyulmuyor.

Memleketin manzarası, şair Edip Cansever’in “Mendilimde Kan Sesleri” şiirinde

“Dağılmış pazar yerlerine benziyor şimdi istasyonlar
ve dağılmış pazar yerlerine memleket
Gelmiyor içimden hüzünlenmek bile
Gelse de
Öyle sürekli değil” dediği gibidir.

VELİ YALÇIN