BERGAMALI ECZACI HEKİM GALENUS
CELAL KÜÇÜK
Claudius Galenus (Galen); Anadolulu bir eczacı-hekimdi (Bergama İ.S.129-216 ). İslam dünyasında CALİNUS olarak bilinir. Fiziksel tedavinin ve eczacılığın (farmakolojinin) babası sayılır.
Bergama’da gladyatörlerin başhekimliğini yaptığından ilk spor hekimi olarak anılır. Gladyatörlerle izleyicileri karşılaştırarak sürekli beden hareketlerinin sağlıklı yaşam için zorunlu olduğunu gördü,
Hastalarını tedavi etmek amacıyla doğadan bazı bitkileri ve mineralleri kullanmaya başlamıştır. Tıbbi yazılarında reçeteler vermiş, ilaçların nasıl yapılacağını açıklamıştır. Bu nedenle dünyada ilaç yapımı ile uğraşan bilim dalının adı Galenik Farmasi (İng. Galenic Pharmacy) olarak bilinmektedir. Galen daha sonra doğal kaynaklardan hazırladığı ilaçları eserler halinde yayınlamıştır
GALEN 15’i felsefi olan 130 eser bırakmıştır. Bu eserler dünyanın her tarafında bin yıldan fazla sürede eğitim ve başvuru kaynağı olarak kullanıldı. 1964 yılında eserleri 20 cilt olarak ve Claudii Galeni Opera Omnia (Claudius Galenos‘un Toplu Eserleri) adıyla yeniden yayınlanmıştır. Galen tıbbi bilginin yanında tıbbi etik konusunda da öncülük yaptı. “ GR: Hoti Ho Aristos Hiatros Kai Filosofos”, ‘Erdemli Bir Hekimin Filozof Olması Gerekir’ adlı eserinde önemli kurallar açıklar :
’’Şu bizim zamanımızda mal kazanmak konusunda yalnızca bedenin ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli olan miktarı elde etmekle yetinecek bir kişiyi bulmak mümkün mü ? Birçok kez açıkça görülmüştür ki, hekimler arasında servet düşkünü olanlar gerçek birer hekim değildirler, yalandan hekimdirler. Onlar tıp sanatını, takdir edilen sınırların dışında kullanırlar ’’der.
Roma’da imparatorların özel hekimliğini yapmıştır. İmparator MARCUS AURELİUS’u iyileştirince Aurelius ona armağan ettiği madalyona şunları yazdı ‘Romalıların İmparatoru Aurelius’tan Hekimlerin İmparatoru Galenus’a ’’
Bergama Asklepeion’undaki yılanlı sütunun onun zamanında yapıldığı tahmin ediliyor. Galenus’tan günümüz eczacılığına 83 tür ilaç yapımının miras kaldığı kabul edilmektedir.
CELAL KÜÇÜK
NOT: Tür.: Eczahane/ Eczane, Arapça acza+Farsça hane, acza/ecza :birim, unsur , parça; ayni kökten: cüz, cüzdan, cüzi
İng.:Pharmacy, Gr:Pharmakon: zehir/zehirden yapılma ilaç, ilaç yeri
